MacFan – De dertig-procent-regel

We kennen het allemaal: je gaat achter je Mac zitten – eigenlijk omdat je iets nuttigs wilt doen – en voor jet het weet kijk je op de klok en ben je een half uur verder… terwijl je niets hebt gedaan, behalve dan wat nodeloos geklik langs websites, Twitter, Facebook en noem maar op. Bij elke klik dacht je ‘eventjes’, en die ene klik duurde ook niet zo lang, maar er kwam nog een heleboel ‘even kijken’-momentjes achteraan. Als je zulk digitaal gelanterfanter een kwalijke eigenschap van jezelf vindt, dan kun je de app Filter eens proberen om dat uitstelgedrag in te perken. De app werd een maand geleden gelanceerd als manier om jezelf beperkingen op te leggen.

In Filter maak je lijsten aan met apps en websites die je tijdelijk wilt blokkeren voor jezelf. Wij begonnen met een lijst die we ‘Schrijfmiddag’ noemden. We zetten een favoriet spelletje in de lijst, sleepten Twitter erin, en nog een paar websites die verlokkelijk zijn om lang op rond te browsen. Misschien ben jij ook zo iemand die te lang op Funda zit te neuzen, of op Airbnb. YouTube is ook zo'n enorme verleiding. Je sleept simpelweg al je zwakke plekken in Filter, en vervolgens bepaal je hoe lang het filter actief moet zijn. Je kunt een aantal uren instellen, of een eindtijd invoeren. Vervolgens druk je op de play-knop, en het filter is ingeschakeld vanaf dat moment. Heb je Twitter geblokkeerd en probeer je toch de app te openen? Dan krijg je deze melding:

Daarvoor moet je dan overigens wel hebben geaccepteerd dat je meldingen van Filter krijgt. Probeer je ondanks je zelfverkozen blokkade toch Funda.nl te bezoeken, dan zie je dit in Safari:

Zo kun je meerdere lijsten maken. Een lijst om geconcentreerd te werken, of juist een lijst om ‘s avonds niet in de verleiding te komen om te werken. Elke lijst van blokkades geef je een eigen kleurtje en bewaar je in Filter:

Heb je een blokkadelijst aan staan, en merk je dat je opeens de hele tijd op Nu.nl zit terwijl dat eigenlijk niet de bedoeling is? Tijdens een actieve blokkade kun je gewoon websites en apps blijven toevoegen. En uiteraard kun je de blokkade ook weer opheffen als dat nodig is, door op ‘Cancel’ te klikken. Je houdt wel zelf de regie. Dus als je per se naar Facebook wilt, dan kan dat altijd. De blokkade houdt je vooral scherp dat je je werk of iets anders zit uit te stellen. En je voelt je nogal een slappeling als je op ‘Cancel’ klikt terwijl het niet heel dringend is. Filter is eigenlijk een soort sociale controle voor jezelf.

Het enige jammer is dat je geen begintijd kunt instellen. Je moet de blokkade altijd handmatig aanzetten. Wij zouden het fijn vinden als we bijvoorbeeld een werkdagfilter konden activeren die elke dag stipt om 9 uur aan gaat. Want als we er zelf aan moeten denken om de blokkade aan te zetten, dan komt dat er niet van omdat we van het ene YouTube-filmpje naar het andere YouTube-filmpje klikken!

Filter is gratis te downloaden, maar werkt in de gratis variant maar tien minuten per keer. Leuk om even uit te proberen hoe het werkt, maar met 10 minuten heb je er niet veel aan. Je hebt een abonnement nodig om die tijdslimiet uit te schakelen. Dat kost € 2,99 per maand of € 19,99 per jaar.

Filter | € 2,99 per maand of 19,99 per jaar | ★★★★☆

Heibel in de tent. Je hebt er vast iets van meegekregen: Epic Games (de maker van het populaire spel Fortnite) heeft Apple geprovoceerd. Vorige week veranderde er iets in de app (zonder dat die update langs Apple ging), waardoor spelers ‘V Bucks’ (een betaalmiddel binnen het spel) rechtstreeks via Epic Games kunnen kopen, in plaats van via Apple gaat. Apple rekent een vergoeding van 30 procent op elke aankoop die via de App Store gaat, maar dat geld lopen ze in Cupertino nu mis, omdat Epic Games een eigen betaalsysteem heeft geïntroduceerd. Het voordeel heeft Epic doorberekend aan de spelers: die hoefden ook daadwerkelijk minder te betalen voor hun V Bucks. Apple reageerde boos en verwijderde Fortnite uit de App Store. Google deed dat dezelfde dag ook met Fortnite in de Play Store. Epic Games had dat duidelijk ingecalculeerd en startte diezelfde dag een rechtszaak tegen beide techgiganten – het papierwerk lag al klaar. Tegelijkertijd lanceerde Epic Games deze video, een parodie op Apple’s eigen beroemde ‘1984’ commercial:

Apple reageerde daar weer op door Epic Games een ultimatum te stellen: maak de update ongedaan, of het complete developer account van Epic Games wordt permanent verwijderd. Daarmee verdwijnen ook alle andere games van Epic uit de App Stores van Apple. Epic is ook de maker van Unreal Engine; een game-engine waar héél veel gamemakers gebruik van maken. Epic Games kan die game-engine dan niet meer blijven onderhouden voor gebruik op iPhones, iPads en Macs. Een heel heftige stap van Apple – die aangeeft hoe groot de belangen zijn. Op de Mac kun je Fortnite nog steeds installeren via de website van Epic Games, maar als Apple het developersaccount intrekt, wordt ook dat moeilijker, omdat apps voor macOS tegenwoordig genotariseerd moeten worden door Apple – ook als ze niet uit de Mac App Store komen. Installatie kan dan nog wel, maar wordt lastiger.

Los van Fortnite zelf – onder onze lezers zitten wellicht niet zo veel spelers – is deze op-de-spits-gedreven kwestie mogelijk bepalend voor de toekomst van de App Store in het algemeen. Apple ligt al een tijdje onder vuur van politici in Amerika en Europa vanwege monopolie-kwesties, en Epic Games heeft aangegeven een coalitie van ontwikkelaars te willen smeden om dit verder uit te vechten met Apple. Spotify steunt Epic al, de makers van Tinder ook, berichten-app Telegram meldde zich al eerder bij de Europese Unie met een klacht over de ‘Apple tax’ en inmiddels heeft ook Facebook kritische geluiden over de App Store laten horen. Het gaat dus om meer dan Fortnite. Laten we eerst eens kijken wat er precies aan de hand is.

Apple vraagt een percentage van de omzet aan iedereen die in de App Store een app verkoopt. Dat percentage is 30 procent. Als je een app koopt voor 10 euro, dan gaat er in Nederland eerst 21 procent aan BTW naar de Belastingdienst, en van wat er dan overblijft, is 70 procent voor de maker en 30 procent voor Apple. Die 30 procent rekent Apple op alles: apps, in-app aankopen, e-books, en noem maar op.

Dat Apple een bijdrage vraagt, is logisch: er zitten enorme kosten aan het bouwen en onderhouden van een App Store. Apple moet al die apps hosten op servers, en het downloaden van de apps door gebruikers (en de talloze updates niet te vergeten) kost de nodige bandbreedte. Apple biedt ontwikkelaars ook tools voor hun werk, zoals Xcode. Het is logisch dat ontwikkelaars delen in al die kosten, en eerlijk is eerlijk: het is ook prima als Apple daar winst op pakt.

Je kunt je wel afvragen waar die 30 procent op is gebaseerd. Als je je huis verkoopt voor drie ton en de makelaar die dat voor je regelt wil vervolgens dat je één ton aan hem overmaakt, dan is dat buitenproportioneel. Als je een creditcardbetaling doet van 1.000 euro, en Visa of MasterCard wil vervolgens dat je 300 euro transactiekosten betaalt, dan is dat ook veel te gortig. Met andere woorden: hoe redelijk is die dertig procent? Kijk je binnen de wereld van app-winkels, dan lijkt 30 procent normaal. Google hanteert voor de Play-store precies hetzelfde percentage. Maar dat komt omdat Apple de toon heeft gezet met die 30 procent. Het kan kennelijk ook lager. Epic Games heeft zelf een game store waar ontwikkelaars maar 12 procent afdragen.

Wat is redelijk? Apple heeft de eigen Ap Store recent een ‘trillion dollar economy’ genoemd. Alleen al in 2019 ging er een biljoen dollar in om. De vraag is nu: is het reëel dat Apple grofweg een derde van dat biljoen ontvangt? Kost het onderhouden van een App Store zo veel geld? Telegram-CEO Pavel Durov noemt dat argument één van de zeven mythen die Apple gebruikt om hun percentage van 30 procent te verdedigen:

Er speelt nog meer. Toen de App Store begon, was het simpel: je had gratis apps en betaalde apps. Als je als ontwikkelaar een gratis app maakte, dan hoefde je niets aan Apple af te dragen – heel sympathiek, want Apple maakt wél de kosten. Bood je een betaalde app aan, dan ging er altijd 30 procent naar Apple. (Op een enkele uitzondering na – het helpt Apple niet dat ze Amazon maar 15 procent lieten betalen voor hun Prime Video-app). Maar vandaag de dag is de app-economie veel complexer. Je hebt gratis apps en betaalde apps, maar je hebt ook gratis apps die alleen werken zodra je een betaald abonnement afsluit. En betaalde apps waarin je vervolgens nóg een keer betaalt als je extra functionaliteiten wilt hebben. Je hebt ook gratis apps die volledig functioneren, maar die wel een donatie vragen, op vrijwillige basis. Of apps die worden betaald via advertenties, maar die advertenties kun je met een kleine bedrag uitzetten. Kortom: er zijn talloze verdienmodellen bij gekomen. Ondanks dat, hanteert Apple nog steeds de simpele 30-procent-regel. En dat levert heel veel tegenstrijdigheden op.

Als je schoenen verkoopt via een app, zoals Zalando dat doet, dan mag je zelf weten hoe mensen betalen in die app (via creditcard, iDeal, of geld per postduif, alles mag) en dan hoef je niks aan Apple af te dragen, ook al maak je wel winst via de app. Maar bouw je een virtuele wereld en heb je daarin een schoenwinkel die virtuele schoenen verkoopt, dan moet je opeens wél Apple’s in-app-aankoopsysteem gebruiken en 30 procent afdragen. In beide gevallen verkoop je schoenen, en in beide gevallen maak je winst via de app, en toch hoeft de ene schoenverkoper niet aan Apple te betalen en de andere schoenverkoper wel. Bij boekuitgevers is dat nog vreemder: die verlopen hetzelfde boek in gedrukte vorm en als e-book. Verkopen ze dat gedrukte boek via een app, dan hoeven ze niet aan Apple te betalen, maar verkopen ze datzelfde boek elektronisch via een app, dan moet het wel. 

Dat leidt voor gebruikers tot lastige situaties. Neem Netflix. De Netflix-app is gratis. Maar je hebt een abonnement nodig om ‘m te gebruiken. Maar de app die je in de App Store downloadt, laat je geen abonnement afsluiten. Daarvoor moet je eerst naar de Netflix-website gaan. Daar betaal je je abonnement, en vervolgens kun je in de app inloggen. Zo omzeilt Netflix de dertig-procent-regel van Apple. De regels zijn zo strikt dat Netflix niet eens in de app mag zeggen dat je een elders een abonnement moet kopen… dat moet je als consument zelf maar uitzoeken. Audioboekwinkel Audible is nog vreemder als app op je iPhone. Je ziet de complete bibliotheek van titels, maar je kunt er geeneen kopen. Daarvoor moet je ook weer naar je browser gaan, of naar een andere apparaat, dáár de aankoop doen, en die vervolgens downloaden in je app. Dat is allemaal heel gebruiksonvriendelijk.

Wiens schuld is dat? Apple’s schuld, omdat ze volharden in hun percentage, of Netflix’ en Amazons schuld, omdat ze de regels van Apple omzeilen? Feit is dat beide kampen het niet eens worden en dat dat voor de gebruikers heel vervelende situaties oplevert. Zoals nu ook met Fortnite.

Ons standpunt in deze kwestie: de app-economie is ingewikkelder geworden, en Apple moet misschien meer opties bieden aan ontwikkelaars. Want de huidige dertig-procent-regel komt uit de tijd dat alles nog simpel was; toen je alleen gratis en betaalde apps had. De wereld is complexer geworden en Apple moet zich daarop aanpassen. Wij begrijpen dat Apple vindt dat ze een percentage moeten rekenen op in-app aankopen. Anders maken alle ontwikkelaars hun app gratis, moeten mensen vervolgens in-app aankopen doen, en krijgt Apple nooit meer een cent terwijl ze wel alle kosten voor de App Store dragen. Dat kan natuurlijk niet.

Misschien is het dan ook wel reëel als Apple gaat zeggen: alle app-aanbieders betalen een vaste vergoeding voor elke app die ze in de App Store aanbieden waarmee ze geld verdienen. Maakt niet uit of die app nou aan in-app aankopen doet (waarvoor Apple gewoon een percentage kan blijven rekenen), of dat er creditcardbetalingen in worden gedaan, of dat mensen worden opgeroepen om geld in een envelop te stoppen: als er geld in omgaat, moet je een vaste vergoeding betalen om te delen in de kosten van de App Store. Is het een gratis app waar helemaal niets in wordt betaald, dan hoef je die bijdrage niet te betalen. Dat houdt alles simpel – wat Apple graag wil – en laat bijvoorbeeld ook alle apps betalen waarin fysieke producten worden verhandeld. Een app van Bol.com of Zalando maakt ongelooflijk veel omzet, maar draagt helemaal niet bij aan de kosten van de App Store – terwijl het er wel gebruik van maakt. Die ongelijkheid is dan in één klap opgelost. Wij hopen dat Apple met een inventieve oplossing komt. Innovate your way out of it, zoals Steve Jobs zou zeggen.

‘With great power comes great responsibility’ luidt het Peter Parkerprincipe dat nu als een donderwolk boven Tim Cook en Apple hangt. Wie de discussies rond de App Store een beetje volgt krijgt het idee dat Apple, met zijn beurswaarde van bijna twee biljoen, het nieuwe monopolistische Microsoft is. Epic Games doet zijn best Apple zo af te schilderen. Gaat het over vrijheid? Mwah. Gaat het over geld? Zeker wel. Maar het is waar, Apple is geen underdog meer en zal daarnaar moeten handelen. Het is zeker nodig dat er regulering komt voor de tech-industrie. Dat is nu dringender dan de zaak tegen Microsoft eind jaren 90. Die zaak leidde ertoe dat Microsoft – mede door hun botte tegenwerking – uiteindelijk besturingssysteem en webbrowser van elkaar moest loskoppelen. Techbedrijven bankieren nu ook, zijn mediaproductiehuizen en monitoren onze gezondheid. Toezicht is nodig, door capabele instanties. Maar in het rijtje Apple, Google, Facebook en Amazon is alleen de eerste de kop van Jut. Het is te hopen dat de App Store, met zijn betrouwbare apps die mijn data niet stelen, hiervan niet het slachtoffer zal worden.

– Jack Nouws, Macfundamentalist