Van tweet naar toot
Elon Musk heeft Twitter gekocht; het zal je niet zijn ontgaan. Hij heeft meteen de top van het bedrijf ontslagen en zichzelf CEO gemaakt. Vervolgens heeft hij de helft van de zevenduizend werknemers ontslagen via e-mail, in een dusdanige chaos dat tientallen werknemers een paar dagen later de vraag kregen toch weer terug te komen. Hij overweegt heel Twitter achter een betaalmuur te zetten, maar begon met de invoering van Twitter Blue: een abonnement van 8 dollar per maand om een blauw vinkje achter je naam te krijgen (een check dat je ook echt bent wie je zegt dat je bent). Het abonnement werd geïntroduceerd en vervolgens weer on hold gezet. Ondertussen hebben de meeste overgebleven medewerkers geen idee wat ze nog moeten doen, wie hun leidinggevenden zijn en welke collega's überhaupt nog voor het bedrijf werken.
Briljante manager, die Musk. Vindt-ie zelf in ieder geval. Misschien dat deze woorden van Casey Newton en Zoë Schiffer van nieuwssite Platformer het beste omschrijven hoe de rest van de wereld erover denkt:
Eight days into Musk’s ownership of Twitter, many pundits have begun to predict that this is the beginning of the end. No one can quite imagine a world without Twitter, but no one can quite imagine this version of Twitter surviving, either.
En ook als Twitter deze Musk-tornado wél overleeft, dan houden veel mensen nog steeds hun hart vast. Musk heeft namelijk gezegd dat hij wil dat Twitter nog meer een plek van vrijheid van meningsuiting moet worden. Dat zou kunnen betekenen dat Donald Trump weer op Twitter mag terugkeren, en dat er minder gemodereerd wordt. Musk heeft ook gezegd dat hij van Twitter een 'app-voor-alles' zou willen maken – net zoals WeChat dat is in China. Met WeChat kun je zo'n beetje je hele leven organiseren; alleen voor het krijgen van kinderen moet je nog wel met elkaar naar bed. Wij zien Twitter niet zo snel die kant op gaan, want het Westen is China niet. Maar goed, genoeg ontwikkelingen waar Twitter-gebruikers zich zorgen om maken. En dus kijken ze op dit moment massaal naar een alternatief: Mastodon.
(Even tussendoor: Elon Musk stelt ook leuke dingen voor, zoals de terugkeer van Vine, het korte-filmpjes-platform dat Twitter ooit kocht en vervolgens opdoekte. Vine was heel leuk – juist door de beperking dat een video maar 6 seconden mocht duren. De app was heel geschikt om stopmotion-filmpjes te maken. Wij hebben er veel plezier mee beleefd, met filmpjes zoals die hieronder...)
De opkomst van Mastodon
Vooropgesteld: Mastodon is niks nieuws. Het bestaat al sinds 2016. Het is een Duits platform, ontwikkeld door Eugen Rochko, die er tot op de dag vandaag de scepter over zwaait. Al is dat meteen al een onhandige formulering, want Mastodon werkt fundamenteel anders dan Twitter. Het is een gedecentraliseerd platform... waardoor niemand er volledige controle over heeft. Zometeen meer daarover.
Toot!
Eerst maar even de basics. Mastodon lijkt veel op Twitter. In plaats van een vogeltje heeft het een olifant als logo, en een tweet heet op Mastodon een toot. Zo'n toot bestaat uit maximaal 500 tekens, en natuurlijk kun je plaatjes en andere zaken meesturen.
Verschillen zijn er ook. Zo is er geen algoritme dat bepaalt wat jij ziet. Je tijdlijn is gewoon chronologisch, zoals Twitter dat vroeger ook had. Er zijn ook geen advertenties, want het hele project is niet-commercieel. Likes zijn er wel, al heten die 'favorieten'. Als je een toot favoriet maakt, dan zien alleen de plaatser van die toot en jij dat. Verder niemand. Dus je kunt je de moeite besparen om likes te verzamelen – niemand ziet of je bericht populair is of niet. Wil je een toot van iemand promoten, dan kan dat alleen door hem te boosten – wat in feite hetzelfde is als retweeten.
Installeren op je Mac
De officiële app van Mastodon is alleen voor mobiele apparaten – er is (nog) geen officiële native app voor de Mac. Heb je een Mac met een M1- of M2-chip, dan kun je de app toch op je Mac installeren. Hij is niet geverifieerd voor de Mac, maar wij hebben het getest, en hij op zich prima.
Heb je een Intel-Mac, dan is dat ook geen probleem. Want er zijn talloze andere apps om Mastodon mee te gebruiken. Mastodon is open source, dus andere ontwikkelaars kunnen er ook mee aan de slag. Zo is er de app Mast, speciaal gemaakt voor onder andere je Mac. De app heeft wel wat van Tweetdeck weg. Kost je eenmalig € 3,49. Het is een app die Mastodon lekker overzichtelijk maakt.
Maar ook zonder app kun je Mastodon gebruiken: simpelweg via je browser. Ga naar de website van Mastodon om een account aan te maken en te beginnen met tooten.
Als je toots van anderen wilt lezen, dan is een app op je Mac handig, maar als je zelf wilt tooten, is de website veel beter. Zo lukt het ons via zowel de officiële app als via Mast niet om een plaatje bij een toot te plaatsen – toch een vrij primaire functionaliteit. De apps kunnen het niet, of wij kunnen niet ontdekken hoe het moet. Via de browser gaat dat prima. (Dit probleem hebben we alleen op de Mac – op de iPhone gaat plaatjes plaatsen prima via de app.)
Welkom in het Fediverse
We zeiden net al: Mastodon is fundamenteel anders dan Twitter. Twitter is eigendom van één persoon (Musk) en alle content is centraal opgeslagen op de servers van Twitter. Maar Mastodon is een zogenoemd fediverse. Dat is een samenvoeging van 'federated' en 'universe'. Een federaal universum dus. Klinkt mooi, maar wat betekent het?
Kort gezegd dit: Mastodon bestaat uit talloze servers, over de hele wereld. Een paar van die servers zijn van Mastodon, maar de meeste niet. Die zijn van bedrijven, instellingen of personen die zelf een Mastodon-server hebben ingericht. Dat zou jij zelf ook kunnen doen, als je zou willen. Elke eigenaar van zo'n server regelt zelf bijvoorbeeld de moderatie (meestal door vrijwilligers). Dus misschien dat je met sommige opruiende uitspraken in de problemen komt op de ene server, maar niet op de andere. Sommige servers hebben ook een thema: die gaan over technologie, of over muziek, of wat dan ook. Niet dat je dan alleen maar daarover mag praten, maar op zo'n server vind je dan dus veel gebruikers die ook tech- of muziekfanaat zijn.
Er is dus niet één baas bij Mastodon. Het is een collectief van servers, en elke server bepaalt voor een deel zijn eigen regels.
Een server kiezen
Als je Mastodon gaat gebruiken, moet je dan ook kiezen op welke server je je wilt aanmelden. Dat maakt het voor veel mensen meteen ingewikkeld, terwijl het dat niet is. Het maakt namelijk niet zo heel veel uit wat je kiest – en bovendien is het heel makkelijk om later naar een andere server te verhuizen. Als je een account aanmaakt, krijg je meteen de vraag om een server te kiezen:
Wij besloten eerst eens een account aan te maken met ons hobbyproject Feitig. We hadden eigenlijk de server mastodon.social op het oog, want we zagen dat een paar mensen die we kennen die ook gebruiken. Maar kennelijk was die op dat moment even afgesloten voor nieuwe gebruikers, of hij was invite-only, want we mochten er niet op. Dat kan: als een server te hard groeit, kan de beheerder een stop op nieuwe gebruikers zetten, omdat de server anders overbelast raakt. We kozen een andere: mstdn.social. Het is belangrijk om de naam van de server die je kiest, te onthouden. Want dat is de server waar je een account hebt. Dus als wij in Safari naar ons Mastodon-account willen, dan typen wij mstdn.social in de locatiebalk. Dan komen we meteen bij ons account. Maar zouden we mastodon.social typen, dan komen we ook op een Mastodon-pagina, maar daar wordt ons dan gevraagd een nieuw account aan te maken. Want we hebben geen account op mastodon.social, maar op mstdn.social. Dus kies een server; denk er vooral niet lang over na, maar onthoud wel welke je hebt gekozen.
Bekijk hier eens ons Mastodon-account van Feitig.
Lokaal versus globaal
Maakt het uit op welke server je zit?
Nee, want je kunt alles zien. Elke gebruiker van Mastodon kun je vinden, op welke server die ook zit. Elke toot kun je terugvinden, elke gebruiker kun je volgen.
Maar toch ook ja: het maakt een beetje uit. Want Mastodon toont bijvoorbeeld een globale en een lokale sectie. In die lokale sectie staan dingen die zich op jouw server afspelen. Dat is erg leuk als je bijvoorbeeld voor een muziek-server hebt gekozen: dan zie je in die lokale sectie waarschijnlijk veel muziek-toots. Tegelijkertijd zie je in de globale sectie gewoon alles.
Bevalt een server je na verloop van tijd toch niet? Bijvoorbeeld omdat alle mensen die jij interessant vindt op een andere server zitten? Dan verhuis je je hele profiel heel makkelijk naar die server.
Het beginsfeertje
Misschien herinner je je nog de begindagen van e-mail. Als iemand een e-mailadres had, wilde je meteen vrienden worden. Want er waren maar weinig mensen die dat hadden. De begintijd van Twitter was ook zo. Iedereen was er pionier, iedereen stond open voor iets nieuws.
Datzelfde sfeertje van een pril begin vind je vandaag op Mastodon. Je vrienden zitten er waarschijnlijk nog niet. De mensen die je er wel treft, zijn op zoek naar leuke andere tooters, net als jij. Dat maakt het gezellig – en een stuk vrolijker dan de zure sloot die Twitter vaak is (en Mastodon wellicht ook ooit wordt, maar nu nog niet is).
Wij vinden Mastodon zo leuk, dat we besloten meteen Mastodon-deelknoppen op Feitig te zetten. Zijn we de eerste Nederlandse website die dat heeft gedaan? Vast niet... maar we zijn er wel lekker snel bij! Volgende stap: MacFan ook op Mastodon introduceren!
Elon Musk en de toekomst van MacFan
En dan even zwaar nieuws. Want de turbulentie die Twitter doormaakt, heeft ook gevolgen voor MacFan. We maken deze nieuwsbrief al jaren met Revue. Dat was ooit een start-up uit Utrecht. Revue biedt een platform waarmee je heel makkelijk nieuwsbrieven kunt maken en verzenden.
Vorig jaar kocht Twitter Revue. Daar schrokken we een beetje van. Op het eerste oog leek het aantrekkelijk: Revue werd bijvoorbeeld een gratis dienst, terwijl we er daarvoor moesten betalen. Maar wij wisten al meteen: dit zou wel eens niet zo goed kunnen aflopen. Want techreuzen lijken nooit een lange adem te hebben. Apple doet het nog vrij aardig; het kocht apps als TestFlight en Shazam, en die zijn gewoon blijven bestaan. (Al kocht Apple ook de geliefde weer-app Dark Sky, om die vervolgens op te doeken.) Google is een ramp – vrijwel elke dienst die Google aanbiedt, is een kort leven beschoren. Los van de zoekmachine zelf en Gmail, houdt de gemiddelde Google-dienst het maar vier jaar vol. Dat kun je zien op The Google Cemetery. Daar zie je dat Google in totaal 212 acquisities heeft gedaan, en dat het 166 producten heeft opgedoekt. Gemiddeld binnen vier jaar.
Eén van de laatste slachtoffers van Google is Stadia; het streaming platform voor games. Hilarisch is dat iemand een online klok instelde toen Stadia werd gelanceerd. De klok telde de dagen af tot Stadia zou worden opgedoekt, volgens het gemiddelde van The Google Cemetary. De klok klikt nog steeds – maar Stadia is reeds opgedoekt.
Het lijkt de droom van elke jonge entrepreneur: een app of dienst ontwikkelen die door een techreus wordt opgekocht. Terwijl iedereen inmiddels zou moeten weten: dat is in de meeste gevallen het begin van het einde.
Zo vergaat het dus ook Revue. Twitter kocht het vorig jaar. Het werd gelanceerd als een belangrijke ontwikkeling. Twitter wilde zich focussen op teksten met meer diepgang – longform zoals dat dan heet. Nieuwsbrieven naast tweets. Critici prezen de aankoop. En nu is Elon Musk het Twitter-opperhoofd en komen er berichten naar buiten dat Revue eind dit jaar wordt opgedoekt. Het schijnt dat er al vóór de komst van Musk over de toekomst van Revue werd gediscussieerd, maar nu is de knoop doorgehakt. Vrijwel het hele team van Revue is ontslagen – op de oprichter na; die mag waarschijnlijk zijn eigen vinding ontmantelen, voor hij ook zijn congé krijgt. Wij duimen nog dat Musk zich bedenkt – niets lijkt zeker op dit moment, binnen de muren van het Twitter-hoofdkantoor. Maar het ziet er somber uit voor Revue.
En dus ook voor MacFan. Natuurlijk kunnen we overstappen naar een andere provider. Maar het is maar de vraag of het daarbij lukt om bijvoorbeeld het archief van eerdere edities mee te nemen. Uiteraard zijn we al aan het experimenteren – en zoals altijd gebruiken we daar ons hobbyproject Feitig voor. (Wist je dat die ook een maandelijkse nieuwsbrief heeft – en dat die erg leuk is om te volgen?) Feitig heeft maar 15 edities; dat is wat makkelijker uittesten dan MacFan (met 200 edities). We hebben de Feitig-nieuwsbrief eens geïnporteerd in een Revue-concurrent met tools om eerdere edities over te nemen: Substack. Dat werkt... deels. Alle 200 eerdere edities komen door, maar de vormgeving ziet er niet meer uit. Het is eigenlijk gewoon platte tekst met plaatjes. Geen roodgekleurde kopregeltjes meer, geen apart lettertype voor code. Als Revue daadwerkelijk verdwijnt – het is nog niet officieel aangekondigd – dan gaat er het nodige veranderen, dat is zeker. We houden jullie op de hoogte.
Tot slot... Wat zegt Jack?
Een vriendin vond ooit achter het behang een krant uit 1939. Duitsland was Polen binnengevallen, stond in een klein berichtje. De rest van de krant was gevuld met klein leed, dagelijkse beslommeringen, polderpolitiek, jubilea, alsof het leven gewoon doorging. Tot het dat niet meer deed. Ik vraag me af of mijn kinderen over vijftig jaar mijn slotwoorden lezen en denken: hoezo kon je je toen druk maken over stekkertjes, geheugen, processoren... zag je niet wat er aan de hand was? Ik kan ze dan niet meer geruststellen, maar ik kan me er nu ook even niet meer over drukmaken.
– Jack Nouws, Macfundamentalist
Volgende week dinsdag verschijnt de members-only editie van MacFan. De eerstvolgende reguliere nieuwsbrief verschijnt rond 22 november.